
Zgodnie z art. 611t § 1 k.p.k., w razie prawomocnego orzeczenia przez sąd polski wobec obywatela polskiego lub cudzoziemca kary pozbawienia wolności podlegającej wykonaniu, sąd okręgowy, w którego okręgu wydano orzeczenie, za zgodą skazanego, może wystąpić o wykonanie orzeczenia bezpośrednio do właściwego sądu lub innego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej, zwanego w niniejszym rozdziale "państwem wykonania orzeczenia", jeżeli przekazanie orzeczenia do wykonania pozwoli w większym stopniu zrealizować wychowawcze i zapobiegawcze cele kary.
Zgodnie z art. 611t § 2 k.p.k., wystąpienie, o którym mowa w § 1, może nastąpić także na wniosek skazanego lub właściwego sądu lub innego organu państwa wykonania orzeczenia.
W myśl przytoczonego przepisu podstawowym kryterium wystąpienia do sądu lub do innego organu państwa członkowskiego Unii Europejskiej o wykonanie kary pozbawienia wolności jest to, w jakim stopniu wykonanie kary w tym państwie przybliża możliwość realizacji wychowawczych i zapobiegawczych celów kary, a więc związane jest z dążeniem do efektywniejszej resocjalizacji skazanego. Pozostałe kryteria decyzyjne wydają się leżeć całkowicie w dyskrecji sądu lub innego organu decydującego. Będą to przede wszystkim inne względy dotyczące samego wykonania kary niż resocjalizacyjne i wychowawcze (zob. A. Sakowicz (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2016, Legalis,). W konsekwencji ustawodawca polski przyjmuje, zgodnie z treścią art. 611ta § 2 k.p.k., że jeżeli zostaną ujawnione okoliczności przemawiające za tym, iż przekazanie orzeczenia do wykonania do państwa wykonania orzeczenia nie pozwalałoby w większym stopniu zrealizować wychowawczych i zapobiegawczych celów kary, sąd może odmówić wystąpienia lub je cofnąć.
Istotą skierowania do państwa obcego wniosku w trybie art. 611t k.p.k. jest uznanie, że odbycie kary w innym państwie powoduje zwiększenie szans na realizację wychowawczych i zapobiegawczych celów kary oraz że wykonanie kary na terenie tego państwa będzie dla skazanego korzystne z perspektywy wychowawczej i prewencyjnej, nie zaś z perspektywy jego komfortu i preferencji.
Przepis art. 611t kpk odnosi się tylko do wykonywania kar pozbawienia wolności lub innych środków polegających na pozbawieniu wolności. Jednak przekazania wyroku nie uniemożliwia fakt, że oprócz kary postanowiono o karze pieniężnej lub konfiskacie, która to kara pieniężna nie została jeszcze uiszczona, a konfiskata wykonana. Uznanie i wykonanie takich kar pieniężnych i nakazów konfiskaty w innym państwie członkowskim następuje na podstawie instrumentów stosowanych między państwami członkowskimi.
Przepis art. 611t § 1 KPK stosuje się do wszystkich prawomocnie skazanych, zarówno obywateli, jak i cudzoziemców. Podstawową przesłanką wystąpienia o wykonanie kary pozbawienia wolności lub innego środka polegającego na pozbawieniu wolności jest zgoda skazanego. Samo wystąpienie następuje z urzędu, na wniosek skazanego, na wniosek właściwego sądu wykonania orzeczenia, na wniosek innego organu państwa wykonania orzeczenia.
Warunkiem skierowania do państwa obcego wniosku w trybie art. 611t k.p.k. jest przebywanie skazanego na terytorium RP , państwa wykonania orzeczenia, którego skazany jest obywatelem lub posiada stałe lub czasowe miejsce pobytu, państwa wykonania orzeczenia, którego skazany jest obywatelem i w którym nie posiada stałego lub czasowego miejsca pobytu, lecz na podstawie prawomocnej decyzji będzie z niego wydalony po odbyciu kary lub zwolnieniu z zakładu karnego, innego państwa wykonania orzeczenia, za zgodą właściwego sądu lub innego organu tego państwa.
Oprócz wymienionych kryteriów przebywania na terytorium tego państwa lub terytorium RP, istotna jest także zgoda sądu lub innego organu państwa wykonania orzeczenia.
Podstawowym kryterium wystąpienia o wykonanie jest to, w jakim stopniu wykonanie kary w tym państwie wpływa na możliwość realizacji wychowawczych i zapobiegawczych celów kary.
Możliwość wystąpienia do państwa członkowskiego UE o wykonanie kary pozbawienia wolności jest co do zasady limitowana przesłanką zgody skazanego. Zgoda skazanego na przekazanie nie jest wymagana w wypadku, gdy orzeczenie jest przekazywane do: 1) państwa wykonania orzeczenia, którego skazany jest obywatelem i w którym posiada stałe lub czasowe miejsce pobytu; 2) państwa wykonania orzeczenia, do którego skazany będzie wydalony po odbyciu kary lub zwolnieniu z zakładu karnego, na podstawie prawomocnej decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu, bez względu na to, czy jest obywatelem tego państwa; 3) państwa wykonania orzeczenia, do którego skazany zbiegł z obawy przed toczącym się na terytorium RP postępowaniem karnym lub obowiązkiem odbycia orzeczonej kary (w tym wypadku przekazanie wykonania kary może nastąpić bez względu na to, czy skazanego łączy z państwem, które ma wykonać karę więź obywatelstwa lub domicylu, konieczne jest natomiast uzyskanie zgody właściwego sądu lub innego organu tego państwa na przekazanie mu kary od wykonania).
Niestety zażalenie na postanowienie sądu w przedmiocie wystąpienia o wykonanie w innym państwie członkowskim UE orzeczenia o karze pozbawienia wolności nie jest dopuszczalne.