Stosownie do treści przepisu art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie.
Takie powództwo jest środkiem obrony przed egzekucją przyznanym dłużnikowi, z którego może on skorzystać w przypadku sporu co do wykonalności tytułu wykonawczego i może być wytoczone dopiero po nadaniu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności. Oczywiście można takie powództwo wytoczyć nawet jeżeli egzekucja nie została jeszcze wszczęta, aby jej zapobiec w przyszłości. Z reguły jednak powództwo przeciwegzekucyjne wytaczane jest po tym kiedy dłużnik dowie się o prowadzonej przeciwko niemu egzekucji. Dobry adwokat musi zwrócić uwagę klienta na fakt, że zasadność roszczenia stwierdzonego orzeczeniem sądowym jest rozpatrywana przez sąd tylko na podstawie zdarzeń, które nastąpiły po wydaniu takiego orzeczenia sądowego. Dlatego obrona dłużnika oparta na zarzutach dotyczących zdarzeń poprzedzających wydanie tytułu egzekucyjnego nie będzie skuteczna.
Co istotne, chodzi tu o zdarzenia leżące u podstawy świadczenia wynikającego ze zobowiązania dłużnika objętego tytułem egzekucyjnym. Innymi słowy, można żądać pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w oparciu o okoliczności lub fakty, z którymi przepisy prawa materialnego łączą wygaśnięcie zobowiązań, albo które powodują niemożność egzekwowania świadczeń wynikających z tytułu egzekucyjnego.
Ponadto należy zweryfikować, czy po powstaniu tytułu wykonawczego nie miały miejsca zdarzenia materialnoprawne, które wywierają skutek wygaśnięcia zobowiązania, np. jak wykonanie zobowiązania przez spełnienie świadczenia zgodnie z jego treścią, zwolnienie z długu i jednocześnie spowodowały, że brak jest podstaw do dalszej ochrony interesów wierzyciela, a egzekwowanie obowiązku dłużnika pozbawione jest zasadności.
Oczywiście po weryfikacji tych okoliczności może się okazać, że roszczenie dłużnika zasługuje na uwzględnienie w części i wówczas możliwe będzie pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego jedynie w części.
Warto także rozważyć aby wraz z pozwem wystąpić z wnioskiem o zabezpieczenie powództwa poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika na czas trwania postępowania wywołanego powództwem przeciwegzekucyjnym. Należy pamiętać, aby taki wniosek właściwie uzasadnić, w przeciwnym razie sąd takiego wniosku nie uwzględni i, o ile wierzyciel nie złoży wniosku o zawieszenie egzekucji, egzekucja będzie prowadzona przez czas trwania postępowania.